Μουσείο Ελληνικού Παραδοσιακού Παιχνιδιού: Ιστορία παιχνιδιού 3.500 χρόνων

  Δεκάδες παιχνίδια από το 1600 π.Χ. μέχρι το 1970 φιλοξενούνται στο Μουσείο Παραδοσιακού Παιχνιδιού. Στην αυλή του τα παιδιά θα παίξουν με αντικείμενα που ψυχαγωγούσαν προηγούμενες γενιές, ενώ θα μάθουν και να τα κατασκευάζουν

Η παλαιότερη αναφορά στη γνωστή μας ξύλινη σβούρα υπάρχει στην Ιλιάδα. 

Εκεί ο Ομηρος συγκρίνει την περιστροφή μιας πέτρας που εκσφενδόνισε 

ο Αίας ο Τελαμώνιος με τη χαρακτηριστική κίνηση 

της σβούρας πριν σταματήσει να περιστρέφεται

Τουλάχιστον 770 παιχνίδια έχει καταγράψει ο 

50χρονος εκπαιδευτικός Γ. Τσιώνας. Πολλά 

από αυτά φιλοξενούνται στην έκθεση λίγο 

έξω από το Ωραιόκαστρο Θεσσαλονίκης, 

σε τέσσερις θεματικές ενότητες

«Ψυχή» του Μουσείου είναι ένας 50χρονος εκπαιδευτικός, ο Γιώργος Τσιώνας, δάσκαλος σε σχολείο της Τούμπας, ο οποίος προβληματίστηκε πριν από 7 χρόνια όταν έβλεπε τα παιδιά να κυνηγιούνται στην αυλή του σχολείου, αφού στα διαλείμματα δεν ήξεραν κανένα ομαδικό παιχνίδι να παίξουν. «Τότε συνέλαβα την ιδέα να μάθω στους μαθητές μου παιχνίδια που παίζαμε εμείς μικροί, στο χωριό μου, το Λιβαδερό Κοζάνης. Αλλωστε, 25 χρόνια ασχολούμαι με την παράδοση και τη λαογραφία, δεν ήταν δύσκολο. Ετσι τους μάζευα στα διαλείμματα και τους έδειχνα πώς παίζονταν τα κότσια, οι σβούρες, οι βόλοι, η χελιδόνα», λέει ο κ. Τσιώνας στο «Εθνος».

Στη συνέχεια, αποφάσισε να αντιγράψει τα παλιά εκείνα παιχνίδια και ξεκίνησε από τα προϊστορικά. Από αγγεία και αμφορείς που βρέθηκαν σε αρχαϊκούς οικισμούς, αντέγραψε τους βόλους, σφαιρίδια δηλαδή από πηλό ή γυαλί, αλλά και τα κότσια, που μοιάζουν πολύ με τα σημερινά πεντάβολα. Ψάχνοντας στις πηγές έφτασε μέχρι τον Ηρόδοτο, ο οποίος αναφέρει πως τα επιτραπέζια παιχνίδια εντοπίζονται για πρώτη φορά στη Λυδία της Μικράς Ασίας, ενώ σε αναπαραστάσεις ο Αχιλλέας και ο Αίας εμφανίζονται να παίζουν ένα είδος σκακιού.

Ο Γ. Τσιώνας υπερηφανεύεται ότι έχει καταγράψει πάνω από 770 παιχνίδια από το 1600 π.Χ. μέχρι το 1970, πολλά από τα οποία φιλοξενούνται στην έκθεση, σε τέσσερις θεματικές ενότητες: α) της αρχαίας ελληνικής και βυζαντινής εποχής, β) της νεότερης Ελλάδας, γ) των λαϊκών πανηγυριών και δ) των παιχνιδιών που προετοίμαζαν τα παιδιά για την ενήλικη ζωή.

«Δούλεψα πολύ όλα αυτά τα χρόνια πάνω στα παιδικά παιχνίδια και σύντομα θα κυκλοφορήσει ένα βιβλίο με πλούσιο φωτογραφικό υλικό για τα παιχνίδια αυτά και την ιστορία τους», λέει, ενώ προσθέτει πως οι επισκέπτες της έκθεσης θα μπορούν σε έναν ειδικό χώρο-εργαστήριο με απλά, ανακυκλώσιμα υλικά να κατασκευάζουν τα δικά τους παιχνίδια και μετά να τα παίρνουν μαζί τους στο σπίτι ή στο σχολείο.

Τα παιχνίδια και το πρόγραμμα
Θεατρικό δρώμενο από ηθοποιούς

Το Μουσείο Ελληνικού Παραδοσιακού Παιχνιδιού, που θα ανοίξει τις πύλες του σε 15-20 ημέρες, δεν θα είναι ένας απλός χώρος ξενάγησης. Στην αυλή θα υπάρχουν όλα τα παλιά παιχνίδια σε φυσικό μέγεθος για να μπορούν τα παιδιά να τα βλέπουν από κοντά και να παίζουν, ενώ στο εσωτερικό θα υπάρχουν δεκάδες παιχνίδια σε προθήκες με αναλυτικά στοιχεία της ιστορίας του καθενός. Σε μια διπλανή αίθουσα ερασιτέχνες ηθοποιοί από δραματικές σχολές της Θεσσαλονίκης θα συμμετέχουν σε ένα θεατρικό δρώμενο που έχει θέμα τα παιχνίδια, την ανακύκλωση, τον σεβασμό στα άτομα με ειδικές ανάγκες. Το Μουσείο Ελληνικού Παραδοσιακού Παιχνιδιού θα είναι ανοιχτό καθημερινά για τα σχολεία και τα Σαββατοκύριακα για μεμονωμένες επισκέψεις.
Πηγή: Εφημερίδα ΕΘΝΟΣ

Παλιά παιχνίδια ζωντανεύουν

Μια πολύ ενδιαφέρουσα και νοσταλγική έκθεση με παλιά παιχνίδια φιλοξενείται στο Πολιτιστικό κέντρο του Δήμου Ν. Ιωνίας Μαγνησίας, η οποία δίνει σε μικρούς και μεγάλους την ευκαιρία να θυμηθούν ξεχωριστές στιγμές του παρελθόντος. Η έκθεση που θα διαρκέσει έως τις 24 Οκτωβρίου, διοργανώνεται από την Δημοτική Κοινωφελή Επιχείρηση «Ιωνία» και το ΚΑΠΗ του Δήμου Ν. Ιωνίας σε συνεργασία με τα Κέντρα Δημιουργικής Απασχόλησης Παιδιών του Δήμου Ν. Ιωνίας, το Τοπικό Μουσείο Μηλεών και το Σύλλογο Σοφαδιτών Ν. Μαγνησίας και δίνει την ευκαιρία, όχι μόνο στους μαθητές των σχολείων αλλά και στο ευρύτερο κοινό της πόλης, να γνωρίσουν και να ξαναθυμηθούν παιχνίδια και παραμύθια, γνωστά στην Ελλάδα από την αρχαιότητα, που παίζονται μέχρι και σήμερα.
Επίσης παρουσιάζονται παιχνίδια από διάφορα μέρη του κόσμου, όπως Ιαπωνία, Κίνα, Αφρική και Ινδία, καθώς και μαριονέτες φτιαγμένες από παιδιά που παρακολουθούν τα προγράμματα των ΚΔΑΠ του Δήμου Ν. Ιωνίας. Παράλληλα εκτίθεται υλικό από το Κέντρο έρευνας της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών, φωτογραφικό υλικό από το Μουσείο Μπενάκη, καθώς και από την συλλέκτρια παιχνιδιών Μαρία Αργυριάδη.
Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν, παράλληλα, τα αυθεντικά παραδοσιακά παιχνίδια τα οποία ανήκουν στην συλλογή του ΚΑΠΗ του Δήμου Ν. Ιωνίας Μαγνησίας και είναι δημιουργίες μελών του ΚΑΠΗ. Κουρέλια, ζυμάρι, πηλός, καλάμια, μαλλί ξαναζωντάνεψαν με τη βοήθεια της φαντασίας των δημιουργών καθώς τα ώριμά τους χέρια έφτιαξαν τη σβούρα, τη σφεντόνα, την τσιλίκα και το τσιλικάκι, το τενεκεδένιο τηλέφωνο, τα πεντόβολα, τις πάνινες κούκλες και πολλά ακόμη. Το ίδιο ενδιαφέρον έχουν για τους επισκέπτες οι αναπαραστάσεις ομαδικών παιχνιδιών του προηγούμενου αιώνα, που εκθέτει ο Σύλλογος Σοφαδιτών Ν. Μαγνησίας από τον τόπο καταγωγής του. Παρουσιάζονται ακόμη πολλά παιχνίδια με σκίτσα και οδηγίες για το πώς παίζονταν. (όλα αυτά αποτελούν το περιεχόμενο μικρού εντύπου που κυκλοφόρησε παλιότερα με τη μορφή ημερολογίου, που ο σύλλογος εκδίδει, εδώ και δέκα χρόνια, με διαφορετικό θέμα κάθε φορά.). Αξια αναφοράς είναι και τα παραμύθια του ίδιου συλλόγου. Πρόκειται για μια συλλογή παραμυθιών που πήρε «σάρκα και οστά» με πρωτοβουλία του Συλλόγου. Η προκήρυξη διαγωνισμού, με τίτλο: «Όπως τ’ άκουσα από τη γιαγιά μου» που απευθύνονταν σε παιδιά από την περιοχή των Σοφάδων, απέδωσε καρπούς οι οποίοι καταγράφηκαν σε καλαίσθητο χειροποίητο βιβλίο που κουβαλάει όλη τη μαγεία των παιδικών μας χρόνων.
Όλη η έκθεση αποτελεί ένα πραγματικό πανόραμα της παιδικής ξενοιασιάς σε όλα τα μήκη και τα πλάτη, γιατί παράλληλα με τα εκθέματα στο χώρο της έκθεσης υλοποιούνται και δρώμενα, όπου συμμετέχουν μέλη του ΚΑΠΗ και παιδιά που παρακολουθούν τα προγράμματα των ΚΔΑΠ του Δήμου Ν. Ιωνίας. Έτσι οι ηλικιωμένοι ξαναζούν στιγμές της παιδικής τους ηλικίας, περιγράφοντας με τρυφερότητα, συγκίνηση και νοσταλγία στα παιδιά τη σβούρα, το τσέρκι, τη σφεντόνα, τα πεντόβολα και πιασμένοι χέρι- χέρι όλοι σε κύκλο, μοιράζονται στιγμές χαράς και συναισθήματα που συνθέτουν μια μοναδική εμπειρία για όλους.

Πηγή: Εφημερίδα Ο ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ