Καλαμάτα: Τ' Κουτρούλη ο γάμος, Το κρέμασμα της γριάς Συκούς κι άλλα αποκριάτικα έθιμα

Ο διάσημος «Γάμος του Κουτρούλη» έχει μια ιστορία που ξεκινά τον 14ο αιώνα.

Οι Αποκριές στον Νομό Μεσσηνίας έχουν κέφι, χρώμα και πρωτοτυπία και τηρούν τις παραδόσεις με γνωστά έθιμα που ενθουσιάζουν. Το «γαϊτανάκι» της Καλαμάτας, το κρέμασμα της γριάς Συκούς στη Μεσσήνη, οι τραγόμορφοι καρναβαλιστές της Νέδουσας και ο γάμος του Κουτρούλη στη Μεθώνη, είναι σημεία αναφοράς των αποκριάτικων εκδηλώσεων στον νομό. Στην Καλαμάτα, το Σώμα Ελληνίδων Οδηγών με τη συμπαράσταση του δήμου, θα οργανώσει το πρωί της Κυριακής της Αποκριάς στην κεντρική πλατεία της μεσσηνιακής πρωτεύουσας το παραδοσιακό «γαϊτανάκι»: όπως συμβαίνει κάθε χρόνο είναι η αφορμή για ένα χαρούμενο ξεφάντωμα με μουσική και χορό. 

Την Καθαρά Δευτέρα ο σύλλογος «Ανθεστηρίων Καλαμάτας» θα οργανώσει στην περιοχή των Παλαιών Σφαγείων στη Δυτική Παραλία διαγωνισμό για το πέταγμα χαρταετού. Τα τελευταία 15 χρόνια μικροί και μεγάλοι μαζεύονται εδώ και συμμετέχουν σ’ έναν πρωτότυπο διαγωνισμό με τρία βραβεία (πρωτοτυπίας, παραδοσιακής κατασκευής και πιο υψηλού πετάγματος).

Στη Μεσσήνη, την Κυριακή των Αποκριών θα οργανωθεί μεγάλο καρναβάλι, ενώ το πρωινό της Καθαράς Δευτέρας θα γίνει η αναπαράσταση της εκτέλεσης της γριάς Συκούς στην «Κρεμάλα», που σύμφωνα με την παράδοση κρεμάστηκε έπειτα από εντολή του Ιμπραήμ Πασά στο ίδιο σημείο της πόλης. Μετά την αναπαράσταση κάθε επισκέπτης μπορεί να... «κρεμαστεί» από τους ψευτοδήμιους της κρεμάλας. Το απόγευμα της ίδιας ημέρας, οι αποκριάτικες εκδηλώσεις θα κορυφωθούν με παρελάσεις αρμάτων και καρναβαλιστών και θα ακολουθήσει λαϊκό γλέντι με χορευτικά συγκροτήματα, τραγούδι και φαγητό.

Το χωριό Νέδουσα είναι γνωστό για το ιδιαίτερο αποκριάτικο έθιμό του. Το πρωί της Καθαράς Δευτέρας ντόπιοι -μεταμφιεσμένοι τραγόμορφα, με μουντζουρωμένα πρόσωπα και ζωσμένοι με βαριά ποιμενικά κουδούνια- επισκέπτονται όλα τα σπίτια και μαζεύουν ό,τι τους προσφέρουν οι οικοδεσπότες.

Το ίδιο μεσημέρι, στην πλατεία του χωριού, θα γίνει η αναπαράσταση της ζωής του ανθρώπου. Στη γιορτή, όχι μόνο οι συμμετέχοντες αλλά και οι θεατές, έχουν μουντζουρωμένα τα πρόσωπά τους, για να ξορκίζουν το κακό.

Η Αποκριά στη Μεθώνη είναι ταυτισμένη με τον «Γάμο του Κουτρούλη», ένα έθιμο που βασίζεται στον γάμο του τελευταίου Ελληνα ιππότη Ιωάννη Κουτρούλη, που έγινε στις αρχές του 14ου αιώνα. Ο γάμος αυτός έμελλε να γίνει παροιμιώδης φράση («του Κουτρούλη ο γάμος»), εννοώντας οτιδήποτε το θορυβώδες.

Το έθιμο θα αναβιώσει και φέτος με το προγαμιαίο γλέντι, το Σάββατο. Το απόγευμα της Κυριακής θα γίνει η παρουσίαση των προικιών και θα ακολουθήσει γλέντι στον κεντρικό δρόμο της αγοράς. Την Καθαρά Δευτέρα, θα ξεκινήσει η παρέλαση των νεονύμφων και των προσκεκλημένων, οι οποίοι, μια ώρα αργότερα θα φτάσουν στην πλατεία Σιντριβανιού της παραλίας. Στο γλέντι που θα ακολουθήσει, θα προσφερθούν σαρακοστιανοί μεζέδες, φασολάδα και κρασί.

Το μοιραίο όνειρο Η εκτέλεση της γριάς Συκούς στη Μεσσήνη είναι και ιστορικά τεκμηριωμένη. Η άτυχη ηλικιωμένη οδηγήθηκε στην κρεμάλα με εντολή του Ιμπραήμ Πασά γιατί είχε το θάρρος, εξηγώντας του ένα όνειρο που είχε δει, να του πει ότι η εκστρατεία του (αλλά και ο ίδιος) θα είχε οδυνηρό τέλος και θα νικούσαν οι επαναστατημένοι Ελληνες. 

Πηγή: Εφημερίδα ΕΘΝΟΣ